Bediz Yılmaz
Ekolojik tarım yapılan yerlerde monokültür değil, polikültür ilkesi benimsenir. Neden mi? Öncelikle, doğada bütün ortamlar çeşitlilik barındırır; örneğin bir avuç toprak dünyadaki bütün insan nüfusundan daha fazla sayıda mikroorganizma içerir. Monokültür tarzı tarım, toprağı fakirleştiriyor, bitki hastalıklarının daha rahat gelişmesine yol açıyor ve doğadaki böcek ve diğer türler arasındaki av-avcı ilişkisini engelleyerek zehirlere başvurulmasını arttırıyor. Oysa biyoçeşitlilik gözeterek tarım yaptığımızda: 1- birim topraktan çok daha fazla ürün alabiliyoruz; 2- toprağın mikrobiyolojisini desteklemiş oluyoruz; 3- polen çeşitliliği yaratarak böcekleri çekiyoruz; 4- bitkilerin birbirlerini destekleme özelliğinden yararlanabiliyoruz. 1
Verimli bir yoğun ekim yapmak için, bitkilerin birbirleriyle uyum özelliklerini gözetmek iyi olacaktır. Kardeş bitkiler adı verilen bu yöntemde hem topraktan alınan farklı maddeler, hem zararlı ile mücadele, hem de yapraktan yahut kökten yapılan salgılar gibi açılardan birbirini destekleyen bitkiler birlikte dikiliyor. Ayrıca, sebze bahçesinde sebzeler kadar çiçeklere ve aromatik bitkilere de yer vermeniz, hem bahçenizin sağlığı hem de ekosistem esenliği açısından elzem.
Birkaç örnek verecek olursak:
- En çok bilinen, “üç kızkardeş”: fasulye mısıra sarılır, kabak yer örtücü işlevi görür, fasulye de azot bağlar
- Domates yetiştirirken yan sırasına kadife dikildiğinde köklere zarar veren nematodları engeller, aralara dikilen fesleğen ise kokusuyla uçucu zararlıları uzaklaştırır
- Ispanakla birlikte ekilen turp yapraklara zarar veren güveleri ıspanaktan uzak tutar
- Soğan-sarımsak ikilisi, havuç, pancar, lahana ve domatesle iyi geçinir ama bezelye ve fasulyeyi pek sevmez; patates ise fasulye ve lahanayı sever ancak domates, patlıcan ve kabakgillerle iyi geçinemez
- Pırasa ve havuç iyi arkadaştır, ama fasulye ve bezelyeyi bunlara yakın dikmeyin
- Marul gölge sevdiği için ayçiçeği veya sırık fasulye gibi bitkilerin gölge tarafına ekerseniz sevinecektir
- Adaçayı, kekik, biberiye, lavanta gibi aromatik bitkiler ile aynısefa, latin çiçeği, kadife, kozmos ve ekinezya gibi çiçekleri bahçenin kenarlarına ve aralarına bolca dikerseniz hem döllenmeyi sağlayan arıları hem de sebzelerdeki bitleri yiyerek bahçeye en büyük iyiliklerden birini yapan uğurböceklerini çekersiniz
Unutmayın, beslenmeniz için çeşitlilik ne kadar iyiyse, bahçeniz için de o kadar iyidir.
Ekim Ayı Doğa Takvimi:
9 Ekim: Yaprak dökümü fırtınası
12 Ekim: Meryem Ana fırtınası
18 Ekim: Kırlangıç fırtınası
22 Ekim: Bağbozumu fırtınası
26 Ekim: Balık fırtınası
Kaynak: Deniz Gezgin, Doğa Defteri 2020
——————-
1 (Kaynak: Gürkan Yeniçeri’nin Gıda Güvenliği ve Egemenliğinde Sürdürülebilir Tarım Uygulamaları-Doğa ile Kardeş, Besleyici Gıda Üretim Yöntemleri kitabı. Bu kitaba Gürkan Yeniçeri’nin, Fransa’daki Bec Hellouin çiftliğindeki biyoloğun tarım uygulamalarını anlattığı şu yazısında verdiği linkten ulaşabilirsiniz: https://www.havatopraksu.org/blog/2018/05/11/karli-ve-ekolojik-kucuk-olcekli-ciftlik-ornegi/)
Görsel: Diego Delso/Wikimedia Commons (CC BY-SA 4.0)
Menü/Dergimizin Zeytin sayısının tamamına ulaşmak için tıklayın.
